Wodociągi Kościańskie podsumowały wielki projekt. Spółka zainwestowała 54,5 mln zł

Lata 2015 – 2023 to czas wielu bardzo ważnych inwestycji w Wodociągach Kościańskich.

Miejska spółka realizowała wówczas projekt pn. „Uporządkowanie gospodarki ściekowej i zwiększenie efektywności systemu wodociągowego dla miasta Kościana”, który był dofinansowany ze środków unijnych. Łączny koszt wykonanych inwestycji wyniósł 54,5 mln zł, w tym aż 26,7 mln zł stanowiły dotacje ze środków Unii Europejskiej.

Największym zadaniem zrealizowanym w ramach tego projektu, dzięki finansom własnym spółki i dofinansowaniu, była przebudowa i rozbudowa oczyszczalni ścieków. Założeniem inwestycji było usprawnienie i lepsza kontrola procesu oczyszczania ścieków, dotrzymanie odpowiednich standardów jakości ścieków oczyszczonych oraz minimalizacja uciążliwości odorowej i hałasowej. Całkowity koszt przebudowy i rozbudowy obiektu wyniósł ok. 37 mln zł (brutto), ale niemal połowę, bo 18,2 mln zł, pokryto ze środków Unii Europejskiej. Realizacja inwestycji zajęła ok. 2 lata i zakończyła się w sierpniu 2019 roku.

Przebudowa i rozbudowa oczyszczalni ścieków miała być jedynym zadaniem realizowanym w ramach tego projektu, jednak dzięki dobrej organizacji i zaangażowaniu pracowników spółki udało się powiększyć go o kolejne, ważne zadania – mówi prezes Wodociągów Kościańskich Dawid Borkowski. Nasza oczyszczalnia ścieków, wybudowana w latach 60. XX wieku, początkowo była małym obiektem mającym tylko usuwać w sposób mechaniczny elementy pływające w ściekach. Dziś to olbrzymia fabryka, która oprócz oczyszczania ścieków z całej aglomeracji Kościana i części gminy Kościan produkuje zieloną energię ze słońca oraz, mówiąc w skrócie, ze ścieków przy pomocy jednostki kogeneracyjnej.

Udział w projekcie umożliwił także przeprowadzenie opomiarowania sieci wodociągowej. W rezultacie sieć wodociągowa w Kościanie została podzielona na 6 stref, a siódmą stanowią wyjścia z miasta na część gminy wiejskiej Kościan (Sierakowo, Kurza Góra, Kiełczewo, Kokorzyn, Szczodrowo, Pelikan), do której Wodociągi Kościańskie dostarczają wodę na zasadach sprzedaży hurtowej.

Strefowanie sieci wodociągowej pozawala na monitorowanie strat wody i wykrywanie przecieków. Koszt inwestycji sfinansowanej w całości ze środków własnych spółki to ok. 2 mln zł. Wszystkie prace związane z montażem nakładek na wodomierzach (4500 szt.) oraz kilkunastu przepływomierzy na sieciach wodociągowych w mieście zostały wykonane przez pracowników Wodociągów Kościańskich w ciągu jednego roku.

Pierwotny zakres projektu, który obejmował także remont i adaptację magazynu na pomieszczenia administracyjne, udało się rozszerzyć o kilka kolejnych zadań.

Najważniejszym z nich była przebudowa i rozbudowa Stacji Uzdatniania Wody Łazienki. Obiekt, który powstał w latach 60. XX wieku, przed modernizacją uzdatniał ok. 10% wody dostarczanej do mieszkańców. Obecnie udział ten wzrósł do ok. 30-40%.

Woda podziemna, ujmowana ze studni głębinowych na terenie miasta Kościana i w jego pobliżu, cechuje się bardzo trudnymi parametrami fizykochemicznymi, szczególnie w zakresie poziomu żelaza, manganu, barwy czy mętności. Uzdatnianie wody na przebudowanej SUW Łazienki oparto o klasyczne procesy technologiczne, realizowane na nowoczesnych urządzeniach, takie jak: napowietrzanie otwarte, flokulacja i koagulacja, oraz dwustopniowa filtracja ciśnieniowa umożliwiająca usunięcie nadmiaru żelaza i manganu.

Ponadto zastosowano nanofiltrację stanowiącą najbardziej innowacyjną część technologii uzdatniania wody w Kościanie. Jej zadaniem jest obniżenie poziomu siarczanów i twardości z wody. Technologia ta uchodzi za najnowocześniejszą w uzdatnianiu wody, a podobne rozwiązania oparte na membranach stosowane są w wielu krajach świata, w tym również tam, gdzie konieczne jest odsalanie wody morskiej. Membrany takie jak zaprojektowane na SUW Łazienki w Kościanie, umożliwiają także usunięcie z wody innych substancji, w tym mikrobiologicznych, co dodatkowo wpływa korzystnie na efekt końcowy procesu uzdatniania.

Bardzo ważnym elementem zastosowanym na obiekcie są również lampy UV służące do dezynfekcji wody. Dzięki nim udało się nie tylko zrezygnować z chlorowania wody na Stacji Uzdatniania Wody Łazienki, ale także zmniejszyć ilość chloru na wyjściu z drugiej stacji uzdatniania wody w Kościanie – SUW Jesionowa.

Dopełnieniem całego układu technologicznego jest system odzysku wód popłucznych powstających w procesie technologicznym. Zastosowanie tego elementu pozwoliło zmniejszyć straty wody w procesie jej uzdatniania i odciążyć środowisko. Prace na obiekcie trwały od maja 2021 do listopada 2022 r. Całkowity koszt zadania to niecałe 11,2 mln zł, a wysokość dofinansowania ze środków unijnych wyniosła ponad 6,3 mln zł.

Pamiętam, jak na początku mojej pracy w Wodociągach Kościańskich często analizowaliśmy, co zrobić ze Stacją Uzdatniania Wody Łazienki. Obiekt w ówczesnym stanie nie rokował możliwości długoletniego eksploatowania, a spółka nie posiadała wystarczających środków, by poczynić większą inwestycję. Drobne prace, wykonywane najczęściej własnymi siłami, były jak łatanie dziury w murze starą gazetą – wspomina prezes Borkowski. Teraz to bardzo zaawansowany technologicznie obiekt, być może nawet unikatowy w skali kraju, który znacząco podniósł poziom bezpieczeństwa dostaw wody dla naszych odbiorców. Dowodem na jego ponadprzeciętność są liczne wycieczki grup technologicznych praktycznie z całej Polski. Gościliśmy m.in. uczestników Forum Eksploatatorów Stacji Uzdatniania Wody oraz członków Stowarzyszenia Wodociągi Wielkopolskie.

Kolejną ważną inwestycją realizowaną dzięki udziałowi w projekcie była budowa pięciu odcinków nowej sieci kanalizacji sanitarnej w Kościanie o łącznej długości wynoszącej ok. 1,28 km. Prace te odbywały się na terenach nowo budowanych osiedli bloków mieszkalnych lub domków jednorodzinnych zlokalizowanych przy ul. Podgórnej, ul. Nacławskiej, os. Ogrody, os. Literatów oraz przy ulicy przyległej do ul. Wojciecha Maya. Łączny koszt wybudowanych odcinków sieci kanalizacji sanitarnej realizowanych w latach 2021 – 2023 to 1,22 mln zł, a wysokość dofinansowania to niemal 600 tys. zł.

Inwestycją kończącą wieloletni projekt była budowa instalacji kogeneracyjnej na oczyszczalni ścieków. W ramach przebudowy i rozbudowy obiektu, czyli pierwszego zadania zrealizowanego przy pomocy dofinansowania z Unii Europejskiej, powstała m.in. instalacja biogazu. Produkcja biogazu w wyniku fermentacji metanowej jest efektywnym sposobem zagospodarowania osadów ściekowych.

Początkowo wodociągi wykorzystywały biogaz do zachowania optymalnych warunków termicznych w komorach fermentacyjnych osadu oraz do ogrzania wszystkich budynków oczyszczalni ścieków. Nadwyżka gazu była natomiast spalana w pochodni. Obecnie, dzięki zamontowanej jednostce kogeneracyjnej, możliwa jest produkcja zielonej energii elektrycznej i ciepła użytkowego na potrzeby oczyszczalni ścieków. Instalacja została uruchomiona na początku grudnia 2023 r. i od tego czasu wyprodukowała 445,7 MWh energii elektrycznej i 1952 GJ ciepła użytkowego (stan na dzień 14 czerwca 2024). Jednostka kogeneracyjna wraz zamontowaną wcześniej instalacją fotowoltaiczną o mocy 49,5 kWp pokrywa w ok. 50% zapotrzebowanie oczyszczalni ścieków na energię elektryczną. Koszt inwestycji wyniósł niecałe 2,7 mln zł, a wysokość dofinansowania to 1,43 mln zł.

Realizacja tego ogromnego projektu nie byłaby możliwa, gdyby nie zaangażowanie całej załogi Wodociągów Kościańskich, ale i wsparcie burmistrza Kościana - najpierw pana Michała Jurgi, a następnie pana Piotra Ruszkiewicza. Należy także wspomnieć o osobach, które uczestniczyły w początkach tego procesu, a które już nie pracują w spółce, czyli o kierowniku zakładu Leszku Zamelczyku, prezesie Dariuszu Wójciku oraz głównej księgowej Agacie Majorek. Ważną rolę odegrała kierownik Agnieszka Wojcieszak, która przygotowała i złożyła wniosek na projekt dofinansowania i pilnowała wszelkich formalności. Kierownik Jacek Grajewski z kolei włożył całe swoje serce w nadzór nad pracami na oczyszczalni ścieków. Realizacja tych zadań to wspólne działanie wszystkich działów naszej spółki: Księgowości, Działu Sieci Wodociągowej i Kanalizacji Sanitarnej, Działu Oczyszczalni Ścieków, Działu Uzdatniania Wody, Laboratorium – wylicza prezes Borkowski. - Ciężko wymienić tutaj wszystkie osoby, bez których ten projekt pozostałby tylko „marzeniem na kartce papieru”. Dużo prac towarzyszących, nieobjętych dofinansowaniem, było wykonywanych przez naszych pracowników. Kadra zarządzająca często nawet w weekend analizowała rozwiązania, sugerowane zmiany, a telefony urywały się cały czas. Zarówno oczyszczalnia ścieków, jak i Stacja Uzdatniania Wody Łazienki po modernizacji wymagały „wpracowania”, co powodowało dużo dodatkowej pracy dla technologa Piotra Kociemby i automatyka Macieja Kowalskiego. Bezcenna okazała się także pomoc specjalisty – dr. inż. Łukasza Webera – dzięki któremu, mimo bardzo trudnych parametrów wody surowej udało się bardzo szybko uzyskać zadowalający efekt procesu uzdatniania. Dziś, wspominając wszystkie zadania składające się na ten ogromny projekt, jestem pełen podziwu dla naszego zespołu, dzięki któremu wszystko przebiegło dość sprawnie i zmotywowany do dalszych działań. Mam nadzieję, że z przeprowadzonych inwestycji cieszymy się nie tylko my, ale i nasi klienci. Dziękuję wszystkim osobom zaangażowanym w realizację tego projektu i codzienną pracę na rzecz Wodociągów Kościańskich oraz naszych odbiorców.

Spółka myśli już o pozyskaniu kolejnych dofinansowań, m.in. na drugą stację uzdatniania wody i na kolejne rozbudowy i przebudowy oczyszczalni ścieków, a także na renowację kanalizacji sanitarnej oraz wymianę sieci wodociągowych, których wiek przekracza 50 lat.
JH

Stacja Uzdatniania Wody Łazienki