Najważniejsze prawa pracownika
Kodeks pracy gwarantuje zatrudnionemu różne przywileje. Możesz np. korzystać z płatnego urlopu czy zwolnienia chorobowego. Przeglądając oferty pracy, warto zwracać uwagę na to, jaką umowę proponuje potencjalny pracodawca. Stosunek pracy jest najstabilniejszą formą zatrudnienia.
- Wynagrodzenie na odpowiednim poziomie
Każdej osobie zatrudnionej na podstawie umowy o pracę przysługuje płaca minimalna. Pensja, jaką otrzymuje pracownik, nie może być niższa niż kwota zatwierdzana przez rząd. Zgodnie z przepisami prawa pracy (kodeks pracy, dział III: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19740240141) wysokość wynagrodzenia powinna być adekwatna do ilości, jakości i charakteru pracy, a także do kwalifikacji niezbędnych do jej wykonywania. Osobie zatrudnionej na podstawie umowy o pracę przysługują również dodatki, np.: za pracę w porze nocnej lub w niedzielę i święta, za nadgodziny itd.
- Wykonywanie tylko tych obowiązków, które wynikają z umowy
Pracodawca nie może zażądać od sekretarki, by odebrała jego dzieci ze szkoły i w drodze powrotnej kupiła prezent dla jego żony. Zatrudniona ma prawo odmówić wykonania takich poleceń, ponieważ jej praca polega na prowadzeniu sekretariatu.
- Przerwy
Po przepracowaniu co najmniej 6 godzin pracownik ma prawo do 15-minutowej płatnej przerwy. Regularne przerwy przysługują również osobom wykonującym swoje obowiązki na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe.
- Prawo do urlopu
Pracownik ma prawo do corocznego, nieprzerwanego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 20 lub 26 dni. Za czas urlopu przysługuje mu pensja, jaką otrzymałby, gdyby wykonywał swoje obowiązki. Zasady obliczania wysokości wynagrodzenia urlopowego zostały wskazane w tzw. rozporządzeniu urlopowym: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19970020014. Zgodnie z art. 152-174 kodeksu pracy osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę mogą korzystać także z urlopu macierzyńskiego, wychowawczego, na żądanie itd.
- Płatne zwolnienie chorobowe
Każda osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę obowiązkowo opłaca składkę na ubezpieczenie chorobowe. Jej wysokość do 2,45% pensji brutto. Świadczenia z ubezpieczenia chorobowego to m.in. zasiłek chorobowy, rehabilitacyjny, macierzyński itd. Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej: https://www.mpips.gov.pl/ubezpieczenia-spoleczne/ubezpieczenie-w-razie-choroby-i-macierzynstwa/rodzaje-swiadczen-wyplacanych-z-ubezpieczenia-chorobowego/.
- Okres wypowiedzenia
Zwalniając pracownika, zatrudniający musi uwzględnić dwutygodniowy, miesięczny lub trzymiesięczny okres wypowiedzenia. W tym czasie zatrudniony może skorzystać z dwóch lub trzech płatnych dni wolnych na poszukiwanie pracy. Praca w trakcie okresu wypowiedzenia wiąże się z pobieraniem normalnego wynagrodzenia. Pracownikowi przysługują również dodatki i inne składniki płacy.
W przypadku łamania praw pracowniczych przez pracodawcę zatrudniony może odwołać się do sądu pracy lub organów kontrolujących, takich jak np. Państwowa Inspekcja Pracy.