Niezwykła akcja skautów

101 lat temu, w jedną noc, bez jednego wystrzału kościańscy skauci rozbroili tysiącosobowy pruski garnizon i wyzwolili miasto.

W Kościanie wiadomość o wybuchu powstania postawiła w stan gotowości bojowej harcerzy z Rezerwy Skautowej. Oddział tworzyli pełnoletni skauci, którzy mieli za sobą służbę wojskową oraz dezerterzy z wojska. Początkowo zamierzali pospieszyć na pomoc Poznaniowi, ale otrzymali telefoniczne polecenie działania na własnym terenie.

28 grudnia 1918 roku harcerze dowiedzieli się, że garnizon niemiecki zamierza wywieźć z Kościana broń i amunicję. Dowództwo Rezerwy Skautowej przedstawiło Radzie Ludowej plan przejęcia broni. Ta jednak zdecydowanie odmówiła pomocy i zabroniła podejmowania działań wobec Niemców. Pomocy młodzieży nie udzielił też miejscowy „Sokół”. W tej sytuacji postanowili działać własnymi siłami.

Akcji dokonali w deszczową noc 29 grudnia 1918 roku. Brama garnizonu, zgodnie z umową ze stróżem nocnym była otwarta. Drzwi do magazynu otwarli wytrychem. Przez okna zaczęli podawać broń i po cichutku wynosić ją przez bramę od strony Placu Bernardyńskiego. W mniej więcej cztery godziny rozbroili niemiecki garnizon i zdobyli broń dla setek powstańców w regionie. To był jedyny tak duży garnizon w okolicy. Ta noc zdecydowała o wszystkim.

Nazajutrz zarówno Niemcy, jak i Rada Ludowa stanęli wobec faktów dokonanych. Przed południem Niemcy próbowali wywieźć pozostałą broń do Leszna, jednak członkowie Rezerwy Skautowej zarekwirowali cały ładunek na stacji kolejowej.

Wydarzenia te wywołały w mieście ogromne poruszenie i spowodowały zebranie się w ratuszu władz niemieckich i polskich. Po burzliwej debacie podjęto decyzję o przejęciu władzy wykonawczej przez Straż Ludową i ewakuacji rozbrojonego garnizonu do Niemiec.

Przez lata czyn skautów pozostawał w cieniu innych wydarzeń. Nie doceniono ich ani w II RP, ani w Polsce Ludowej. Należne im miejsce w pamięci przywracane jest od kilkunastu lat. W 1993 roku na bramie szpitala neuropsychiatrycznego zamontowano tablicę pamiątkową, a od 2012 roku, w lutym organizowana jest gra miejska poświęcona wydarzeniom z nocy z 29 na 30 grudnia 1918 roku.

Film z ósmej edycji gry miejskiej „Kryptonim Wolność"

Już głosowałeś!