Sprawdzili czy ziemia jest okrągła

Grupa licealistów pod okiem Mateusza Maliczaka, opiekuna obserwatorium astronomicznego, wypuściła balon stratosferyczny. Odbyło się to w niedzielny poranek na stadionie miejskim. Przyczepione do balonu pudło zostało wyposażone w kamery rejestrujące lot. Jedna skierowana była w dół, czyli w stronę Ziemi, a druga w bok. To pierwszy taki projekt, lecz z pewnością nie ostatni.

- Głównym naszym celem jest zobaczenie krzywizny Ziemi – informuje Mateusz Maliczak, tłumacząc, że napełniony helem balon uniesie się w górę na wysokość około 30 kilometrów. – Balon powinien przebić się przez warstwę chmur, którą widzimy. Prawdopodobnie zobaczymy też czarną część nad Ziemią, czyli tak zwany bliski kosmos. Pod wpływem niskiego ciśnienia balon pęknie i na spadochronie opadnie w dół. Dzięki nadajnikowi GPS zlokalizujemy pudło.

- To część naszego projektu edukacyjnego z fizyki - dodaje licealista Dariusz Piotrowski, przewodniczący amatorskiego klubu astronomicznego ,,Astrokos’’, które, powstały trzy miesiące temu pod patronatem kościańskiego obserwatorium. – Chcemy się rozwijać i zająć astronomią na poważnie. W szkole mamy obiecaną tablicę, na której będziemy mogli umieszczać zdjęcia. W planach mamy wydanie kalendarza.

Przygotowania do wypuszczenia balonu rozpoczęto kilka miesięcy temu. Najdłużej trwało planowanie. Młodzi astronomowie musieli wykonać obliczenia i symulacje. Kilkakrotnie plany musiano zmienić i wprowadzić poprawki. Złożenie całości zabrało dwa, trzy dni. Zaangażowanych w projekt było kilkanaście osób. Pracowano w małych grupach, z których każda miała przydzielone inne zadanie i problem do rozwiązania. Pracowali głównie w piątki. Czasem nawet do północy. Nie wszystko bowiem dało się wykonać własnoręcznie, jak choćby pudło i przymocowanie linek. Konieczne było zakupienie kamer, nadajnika GPS, balonu, spadochronu. Finansowo pomógł Urząd Miejski Kościana.

- Wszystko robiliśmy metodą prób i błędów. Czasem trzeba było wszystko rozłożyć i składać od nowa. Wprowadziliśmy kilka innowacyjnych pomysłów – zdradza Piotrowski, przyznając, że największy problem był z plączącymi się linkami.

Ponieważ ciężko przewidzieć gdzie spadnie pudło z zamontowanymi kamerami i GPS-em, umieszczono na nim numer kontaktowy i prośbę do ewentualnego znalazcy. Zgodnie z planem lot miał trwać od półtorej do dwóch godzin.

- Może spaść nawet trzydzieści kilometrów od Kościana. Obserwowałem inne próby wypuszczenia balonu i zdarzało się, że zataczał koło i spadał pięć kilometrów do miejsca startu – mówi opiekun Maliczak.

Z każdą minutą przybliżającą do startu balonu stratosferycznego emocje rosły. Trzeba było sprawdzić czy kamery pracują, czy GPS został włączony, odpowiednio zabezpieczyć pomarańczową taśmą pudło, by nic z niego nie wypadło w czasie lotu. Po godz. 10., z kilkuminutowym opóźnieniem, balon poszybował w górę i bardzo szybko zniknął za grubą warstwą chmur. Tuż przed jego wypuszczeniem zerwał się silny wiatr. Na szczęście, nie przeszkodziło to w dokończeniu operacji, której przyglądali się rodzice licealistów, dyrektor ,,Kolberga’’ Małgorzata Andersz i wiceburmistrz Maciej Kasprzak. Gorzej, gdyby zaczęło padać... A rozpadało się kilka chwil po wystartowaniu balonu.

Trzy godziny później pudło odnaleziono w lesie za Jarocinem. Zaczepiło się na drzewie, ale misja zdejmowania go zakończyła się sukcesem.

- Po analizie materiału filmowego będziemy mogli na własne oczy stwierdzić czy Ziemia jest okrągła, bo są tacy, którzy wciąż wierzą, że jest płaska – mówią ze śmiechem.

Przygotowania, sam moment startu i poszukiwań rejestrowano. Film dostępny jest w internecie na facebookowym profilu kościańskiej wieży ciśnień i na Youtube. Wyemituje go także w czwartek w paśmie porannym telewizja TVN. Organizatorzy liczą, że ten przyciągną do klubu nowe osoby zainteresowane astronomią i fizyką. (kar)