Czas nadaje fotografii wartości

Paweł Sałacki, twórca fotograficznego Projektu PKS, odznaczony został srebrnym medalem „Za zasługi dla rozwoju twórczości fotograficznej”. - To niezwykle budujące dowiedzieć się, że nie jest się samemu w takim myśleniu o fotografii – mówi Sałacki. Projekt PKS obchodzi w tym roku piętnastolecie działalności

Osiem dni

Projekt PKS od zarania związany jest z „Gazetą Kościańską” nie tylko dlatego, że jego twórcą jest zastępca redaktora naczelnego tygodnika, ale również przez współudział redakcji w organizacji pierwszej odsłony projektu zatytułowanej „Osiem dni z życia powiatu”.

Celem Projektu jest pozostawienie przyszłym pokoleniom opisanych zdjęć, na których uwieczniono codzienność Ziemi Kościańskiej widzianą oczami wędrowców i jej mieszkańców. Uczestnicy pierwszej odsłony projektu ośmiokrotnie wyruszali na drogi i bezdroża powiatu w dniach, których datę można było zapisać jako ciąg powtarzających się cyfr. Pisanie fotograficznego listu rozpoczęli 5 maja 2005 roku (PKS 050505), a zakończyli 12 grudnia 2012 roku (PKS 121212).

Nazwa i logo projektu, które nawiązywało do tablic rejestracyjnych pojazdów z powiatu kościańskiego (PKS), szybko stało się rozpoznawalne i otwierało przed fotografującymi wiele zamkniętych na co dzień drzwi. Z roku na rok stawało się także znane w środowiskach fotograficznych poza Kościanem i Wielkopolską.

W 2015 roku ukazał się książka podsumowujący działania z lat 2005-2012. To obszerne, bo liczące aż 384 strony, opracowanie ukazało się staraniem: Powiatu Kościańskiego, Miasta Kościana, Gminy Kościan, Gminy Czempiń, Gminy Krzywiń, Gminy Śmigiel i „Gazety Kościańskiej.” Paweł Sałacki, Tomasz Zarzycki i Bartosz Jankowski przygotowali album do druku, a wydała go Kościańska Oficyna Wydawnicza.

- Chcąc wzbogacić wiedzę przyszłych pokoleń o naszych czasach włączyliśmy się do pisania fotograficznego listu do potomnych. Wspieraliśmy autora i uczestników Projektu PKS, którzy ośmiokrotnie utrwalali na zdjęciach wycinki codziennego i odświętnego życia Ziemi Kościańskiej u progu trzeciego tysiąclecia – napisali na pierwszych stronach albumu wydawcy. - Nie narzucając adresatom listu jednej wizji czasów, w których żyjemy, mamy nadzieję, że odnajdą w nim atmosferę otaczającego nas świata.

- W osiem lat powstał dokument niezwykły. Mozaika, z której ułożyć można wiele obrazów. Każdy inny, i każdy prawdziwy. To fragmenty opowieści o ludziach i otaczającym ich świecie. O Ziemi Kościańskiej pierwszych lat nowego tysiąclecia – mówił na premierze książki Paweł Sałacki podkreślając, że nie byłoby listu do przyszłych pokoleń, gdyby nie odzew 284 ludzi, którzy we wskazanych dniach fotografowali. - Ich nazwiska zdobią okładkę książki i strony tytułowe poszczególnych rozdziałów.

W projekcie uczestniczyło 265 mieszkańców powiatu oraz 19 fotografów: Edward Baldys, Piotr Borowski, Mariusz Ciesielski, Bartosz Dziamski, Andrzej P. Florkowski, Mariusz Forecki, Marek Lapis, Bogdan Ludowicz, Hania i Marek Majchrzak, Marta Michałowska, Maciej Mosur, Alicja Muenzberg-Czubała, Paweł Sałacki, Szymon Siewior, Karolina Sikorska, Sławomir Skrobała, Filip Springer, Paweł Szott.

Wszystkie zgromadzone i opisane zdjęcia przekazano do zbiorów Muzeum Regionalnego im. Henryka Florkowskiego w Kościanie.

Handel, sacrum, podwórka...

Po zakończeniu projektu „Osiem dni z życia powiatu kościańskiego” Projekt PKS zmienił konwencję. Paweł Sałacki zaprasza wybranego fotografa do wielomiesięcznego przyglądania się wybranemu elementowi życia mieszkańców. Partnerem tej odsłony projektu zostało Miasto Kościan.

Pierwszym tematem, który miał zostać sfotografowany był handel. Zadanie to powierzono Sławomirowi Skrobale - urodzonemu w Lesznie niezależnemu fotografowi, specjalizującemu się w fotografii społecznej. W roku 2015 i 2016 Skrobała przyglądał się różnym formom handlu w Kościanie i okolicy. Fotografował sklepy, hurtownie, targowiska, wszechobecną reklamę, okna wystawowe, wyłożony na półkach asortyment. Utrwalił miejsca, które codziennie odwiedzamy, ale rzadko im się przyglądamy. Ponieważ do wielu sklepów go nie wpuszczano, zaczął fotografować ich otoczenie i reklamy. Zapisał obraz wizualnego chaosu, który nas otacza.

Drugim tematem Projektu było życie religijne mieszkańców Kościana. Zadanie to powierzono twórczej kooperatywie kościańskich fotografów: Annie Ryl i Zbigniewowi Warczokowi. W roku 2016 i 2017 artystyczny tandem dokumentował codzienne i odświętne obrzędy katolików, protestantów i wyznawców religii niechrześcijańskich. Fotografowali nabożeństwa, spotkania modlitewne, procesje, pielgrzymki, chrzty, komunie, śluby, pogrzeby.

W roku 2018 Hanna Majchrzak rozpoczęła na zlecenie Projektu PKS fotografowanie kościańskich podwórek. Efekty jej pracy poznamy w tym roku.

Widziane z zewnątrz

Projekt PKS szybko został dostrzeżony przez środowiska fotograficzne Wielkopolski. Poszczególne fragmentu Projektu były pokazywane podczas kilku edycji Wielkopolskiego Festiwalu Fotografii im. Ireneusza Zjeżdżałki. Projektowi PKS poświęcono dużo miejsca w wydanym w tym miesiącu monumentalnym opracowaniu „Wielkopolskie kluby i stowarzyszenia fotograficzne na początku XXI wieku”. Projekt Pawła Sałackiego uznano za niezwykle nowatorski i dobrze rokujący na przyszłość. Zestawiono go nawet z „Kolekcją wrzesińską” - najwyżej ocenianym w Polsce projektem dokumentalnym.

Doceniono także zasługi twórcy projektu, który wpisał Kościan na fotograficzną mapę Wielkopolski. Podczas promocji książki, która odbyła się 11 stycznia w Poznaniu, Paweł Sałacki odebrał srebrny medal „Za zasługi dla rozwoju twórczości fotograficznej”, przyznany przez Fotoklub Rzeczypospolitej Polskiej.

- Byłem zaskoczony medalem, i tym co napisano o projekcie. Wiem po co go robię, i wiem że jego znaczenie będzie rosło z roku na rok. Czas nadaje bowiem fotografii wartości. Zyskuje ją nawet przeciętna fotografia, a my zgromadziliśmy wiele zdjęć nieprzeciętnych - mówi Paweł Sałacki. - To niezwykle budujące dowiedzieć się, że nie jest się samemu w takim myśleniu o fotografii, że to co robię doceniają inni. Zaskoczenie było tym większe, że nigdy o takie uznanie nie zabiegałem.

Fundacja

Aby skuteczniej działać i promować twórczość fotograficzną Sałacki powołał fundację, która sprawuje pieczę nad kolekcją i przygotowuje nowe działania. Od kilku miesięcy Fundacja Projekt PKS pracuje nad stworzeniem Społecznego Archiwum Fotograficznego Kościana.

- Poszerzamy działalność o gromadzenie starych fotografii – mówi Paweł Sałacki. - Zapraszamy mieszkańców do wspólnego prowadzenia społecznego archiwum fotograficznego, który poszerzy naszą wiedzę o minionych czasach i jednocześnie zachowa dla następnych pokoleń rozproszone w prywatnych kolekcjach zdjęcia. Zainteresowani jesteśmy zdjęciami powstałymi w Kościanie i okolicznych wsiach w XIX i XX wieku.

Fundacja nie prosi o przekazywanie oryginałów zdjęć, lecz o zgodę na ich zeskanowanie i przechowanie w elektronicznym archiwum. Wraz ze zdjęciami zbierane będą towarzyszące im opowieści, opisy i wspomnienia. Kopię powstałej kolekcji Fundacja przekaże do zbiorów Muzeum Regionalnego w Kościanie. (f)

Więcej o projekcie na stronie internetowej www.projektpks.art.pl 

Paweł Sałacki i Krzysztof Szymoniak – dwóch z pięciu odznaczonych 11 stycznia medalami „Za zasługi dla rozwoju twórczości fotograficznej”. Fot. Sławomir Skrobała

Już głosowałeś!