Liczenie złotówek

Za 38 dni zmienią się zasady przyznawania i sposób naliczania świadczeń rodzinnych. Dotyczy to około 2,5 tysiąca rodzin w powiecie kościańskim.Kto zyska, kto straci. Policz z nami.

,,Kruca bomba, mało casu’’
Zmiany są spore! Zasiłki: rodzinny, wychowawczy, macierzyński, pielęgnacyjny i alimentacyjny zastąpić ma jeden, podstawowy zasiłek rodzinny, który uprawnia do różnych dodatków. Zmiany mają wejść w życie 1 maja. Samorządowcy zabiegają jednak, by termin ten odroczyć. Ustawę sejm uchwalił w listopadzie ubiegłego roku, ale ogłoszono ją dopiero w styczniu. Od tego czasu wprowadzono w niej już dwie poprawki. Dopiero pod koniec minionego tygodnia wydano rozporządzenie, które określa na przykład jakiego typu dokumenty należy przedłożyć razem z wnioskiem o przyznanie świadczeń. Gminy wciąż jeszcze nie mają wzorów wniosków, a te złożyć należy jak najprędzej. Wszyscy, którzy obecnie otrzymują zasiłki (rodzinny, wychowawczy, macierzyński, alimentacyjny) 30 kwietnia tracą do nich prawo. Nowe świadczenia otrzymają tylko ci, którzy sami się o nie upomną.

Komu przysługuje prawo do zasiłku?
Do zasiłku rodzinnego od 1 maja prawo ma każda rodzina, w której miesięczny dochód na osobę nie przekracza 504 złotych ,,na rękę’’, a w rodzinie z dzieckiem niepełnosprawnym – 583 zł (teraz zasiłek przyznaje się, jeśli dochód nie przekracza 548 lub 612 zł – gdy rodzic samotnie wychowuje dziecko, albo jest ono niepełnosprawne). Zasiłek rodzinny, przypomnijmy, to podstawa do przyznania kolejnych świadczeń. Dopiero jeśli otrzyma się ten zasiłek, można ubiegać się o dodatki. Tych jest sporo. Wyjątek od tej reguły stanowi zasiłek pielęgnacyjny. Przysługuje bowiem niezależnie od dochodu, ale o nim potem.

Zasiłek rodzinny
Od 1 maja 2004 do 31 sierpnia 2005 zasiłek wynosił będzie miesięcznie 43 zł na pierwsze i drugie dziecko, 53 zł - na trzecie, 66 zł - na czwarte i kolejne dziecko. Przysługuje on na dzieci, które nie ukończyły jeszcze 18 roku życia. Jeśli jednak dziecko się uczy, otrzymać może zasiłek do ukończenia 21 lat, a jeśli jest niepełnosprawne i uczy się lub studiuje, zasiłek można na nie pobierać dojego 24. urodzin. Tak będzie do końca sierpnie przyszłego roku. Od 1 września 2005 wysokość zasiłku będzie zależała od wieku dziecka: 44 zł na dziecko poniżej 5. roku życia, 56 zł od 5 do 18 lat, 65 zł na osobę pełnoletnią do 24. roku życia. Pierwszej waloryzacji świadczeń doczekamy się za trzy lata.
Uwaga! O przyznanie świadczenia może też ubiegać się osoba pełnoletnia ucząca się. Oczywiście musi spełniać kryterium wieku i dochodowe. Ubiegać się o nie mogą też prawni lub faktyczni opiekunowie dziecka, ale nie przysługuje ono dziecku w rodzinie zastępczej lub przebywającemu w placówce zapewniającej całodobowe utrzymanie (zakładzie poprawczym, domu pomocy społecznej, pogotowiu opiekuńczym itd.).

Dodatek wychowawczy
Teraz, czyli do 30 kwietnia zasiłek wychowawczy wynosi 318,10 zł lub 505,80 zł dla samotnego rodzica lub rodzica, który opiekuje się właśnie trzecim dzieckiem. Dochód rodziny nie może przekroczyć 548 zł na osobę. Zasiłek jest wypłacany przez dwa lub trzy lata (ciąża mnoga, samotny rodzic) albo przez sześć lat (dziecko niepełnosprawne).
Od 1 maja do nowego zasiłku wychowawczego mają prawo tylko osoby, którym przyznano prawo do podstawowego zasiłku rodzinnego (dochód nie może więc przekraczać 504 lub 583 zł na osobę). Dodatek wychowawczy wynosi - 400 zł miesięcznie. Matka, ojciec lub opiekun dziecka mogą go pobierać przez dwa lata. W przypadku opieki nad bliźniętami lub trojaczkami wypłacany będzie przez trzy lata, a jeśli dziecko jest niepełnosprawne, do 6 lat. Ten dodatek nie przysługuje jednak rencistom, emerytom lub pobierającym rentę socjalną.
Uwaga! By otrzymać prawo do dodatku wychowawczego, przed urlopem wychowawczym trzeba być zatrudnionym przez minimum pół roku. W trakcie urlopu wychowawczego trzeba opiekować się dzieckiem. Nie można więc pracować, ani oddać malca do żłobka. Traci się prawo do dodatku wychowawczego, jeśli pobiera się zasiłek macierzyński na inne dziecko.

Świadczenie alimentacyjne
Rodzice samotnie wychowujący dzieci stracą na zmianie, szczególnie, jeśli drugi rodzic nie wywiązuje się z obowiązku płacenia alimentów. Teraz, do 30 kwietnia, jeśli dochód w rodzinie nie przekracza 612 zł na osobę, za niego płaci Fundusz Alimentacyjny (do 631,40 zł. miesięcznie).
Dodatek alimentacyjny, który przyznawany będzie po 1 maja, wynosi na jedno dziecko miesięcznie 170 zł. Na jedną rodzinę nie może jednak przekroczyć 510 zł. Jeśli dziecko jest niepełnosprawne dodatek sięga 250 zł, ale w sumie rodzina nie może otrzymać więcej niż 750 zł (czwarte dziecko niepełnosprawne więc nie otrzyma świadczenia). Dodatek nie ma nic wspólnego z tym jakie alimenty zasądził sąd i czy rodzic się z ich płatności wywiązuje, czy też nie. Prawo do dodatku mają tylko te osoby, które otrzymują zasiłek rodzinny, a więc spełniają kryterium dochodowe. Jeśli dziecko pobiera rentę bądź rentę socjalną, dodatek się nie należy.

Dodatek macierzyński
Do końca kwietnia 2004 roku jednorazowo otrzymują go kobiety, które urodziły dziecko, o ile dochód rodziny nie przekracza 300 zł miesięcznie na osobę. Zasiłek wynosi 201 zł.
Od 1 maja jednorazowy dodatek wynosił będzie 500 zł na każde urodzone dziecko i otrzymać go może matka, ojciec lub opiekun dziecka. Obowiązuje oczywiście wciąż ta sama zasada. Dodatek otrzymają tylko te osobny, które mają prawo do zasiłku rodzinnego (czyli dochód na jedną osobę w rodzinie maksimum 504 lub 583 zł).

Dodatek okresowy
Po 1 maja 2004 zastąpi on zasiłek dla osób bezrobotnych, które samotnie wychowują dziecko w wieku poniżej 7 lat. Obecnie przyznawany jest, jeśli dochód na jedną osobę w rodzinie nie przekracza 300 złotych i wynosi – 461 złotych w pierwszym roku wypłacania, a w kolejnych dwóch 80% tej sumy.
Po 1 maja zasiłek ten funkcjonować będzie jako dodatek do zasiłku rodzinnego, ale pod warunkiem, że ubiegający się o niego rodzic wykaże się chęcią podjęcia pracy (zarejestrowanie się w urzędzie pracy). Dodatek wynosić będzie 400 zł i, jak obecny zasiłek, wypłacany będzie najwyżej przez 3 lata i do 7 urodzin dziecka.
Uwaga! Należy o niego wystąpić w ciągu 30 dni od ustania prawa do zasiłku. Gdy opiekun dziecka podejmuje pracę, wypłata dodatku jest zawieszana. Po stracie pracy, jeśli rodzic wciąż nie ma prawa do zasiłku dla bezrobotnych, w ciągu dwóch tygodni powinien złożyć wniosek o dodatek. Prawa do dodatku nie ma ktoś, kto zrezygnował z pracy lub stracił ją z własnej winy. Nie mają go też renciści i emeryci, bądź pobierający świadczenie pielęgnacyjne. Nie można też jednocześnie pobierać tego dodatku i alimentacyjnego. Trzeba wybrać jeden z nich.

Stały dodatek
Po 1 maja zastąpi on stały zasiłek pielęgnacyjny, który przysługuje obecnie osobom, które zrezygnowały z pracy, by opiekować się niepełnosprawnym dzieckiem. Obecnie (do 30 kwietnia) obowiązujące kryterium dochodowe – maksymalnie 460 lub 502 zł (w zależności od typu rodziny) na członka rodziny. Wysokość zasiłku - 418 zł.
Od maja opiekujący się niepełnosprawnymi dziećmi (do 16. roku życia z orzeczoną niepełnosprawnością lub starszymi niż 16-letnie z orzeczonym znacznym stopniem niepełnosprawności) mają prawo do dodatku pielęgnacyjnego w wysokości 420 zł miesięcznie. Przysługuje on jednak tylko jeśli rodzina ma prawo do podstawowego zasiłku rodzinnego (czyli średni dochód nie przekracza 583 zł). Prawa do tego dodatku nie mają też renciści, emeryci i osoby pobierające zasiłek bądź świadczenie przedemerytalne. Nikt w rodzinie nie może też korzystać z wcześniejszej emerytury przyznanej na to dziecko, a dziecko nie może znajdować się w instytucji, która opiekuje się nim przez całą dobę co najmniej 5 dni w tygodniu.

Nowości!
Rodziny uprawnione do zasiłku rodzinnego (dochód na osobę poniżej 504 zł lub 583 zł w przypadku rodziny z dzieckiem niepełnosprawnym), będą miały teraz prawo do zupełnie nowych świadczeń. A więc dodatku o wysokości 50 zł miesięcznie na rehabilitację i edukację niepełnosprawnego dziecka od jego urodzenia do lat 5 lub dodatku 70 zł miesięcznie na uczące się lub studiujące dziecko wieku od 6 do 24 lat (wymagane orzeczenie o niepełnosprawności lub co najmniej umiarkowanym stopniu niepełnosprawności). Każdemu dziecku w rodzinie, która otrzymuje zasiłek rodzinny, we wrześniu przysługuje jednorazowy dodatek 90 zł. To na wydatki związane z nauką w szkole (do tej pory wyprawki, ale tylko dla pierwszaków). W czasie roku szkolnego (od września do czerwca) na dziecko, które uczy się poza miejscem zamieszkania dlatego musi mieszkać w internacie, bursie lub na stancji, można otrzymać dodatek w wysokości 80 zł miesięcznie. Dla dzieci dojeżdżających do szkół ponadgimnazjalnych dodatek wynosił będzie 40 złotych.

Zasiłek pielęgnacyjny
To jedyne świadczenie, w przypadku którego kryterium dochodowe nie jest brane pod uwagę. Nie trzeba więc mieć prawa do zasiłku rodzinnego, by pobierać ten – pielęgnacyjny. Przypomnijmy do końca kwietnia bieżącego roku, świadczenie przysługuje dzieciom niepełnosprawnym , które nie ukończyły 16 lat (przy znacznej niepełnosprawności – dłużej) oraz osobom, które ukończyły 75 lat. Wynosi 141,70 zł. Nowa ustawa nie zmienia wiele. Nawet kwota – 142 zł miesięcznie, jest niemal taka sama. Prawo do tego zasiłku mają niepełnosprawne dzieci i osoby powyżej 16. roku życia niepełnosprawne w stopniu znacznym lub umiarkowanym ( o ile niepełnosprawność powstała przed 21. rokiem życia) oraz wszyscy powyżej 75. roku życia. Jedyny warunek – osoby otrzymujące zasiłek nie mogą przebywać w instytucjach zapewniających całodobowe utrzymanie i nie można go łączyć z dodatkiem pielęgnacyjnym wypłacanym przy emeryturach i rentach.

Gdzie po świadczenia
Do tej pory świadczenia rodzinne wypłacały tylko ośrodki pomocy społecznej. Teraz ustawa zezwala, by zajmowały się tym urzędy gmin. W Kościanie najszybciej podjęto decyzje o tym, gdzie i kto zajmie się sprawą. Po nowe świadczenia rodzinne należy zgłaszać się do Miejskiego Zespołu Oświaty, Kultury i Zdrowia z siedzibą przy ul. Bernardyńskiej 2 (budynek uniwersytecki).
- Przygotowujemy pomieszczenia na parterze, by osoby starsze, czy niepełnosprawne mogły bez przeszkód złożyć wniosek i uzyskać informacje na temat świadczeń – mówi Mirosława Lubińska, kierownik zespołu. – Pracować tam będą trzy osoby, ale w najbliższych tygodniach, kiedy spodziewamy się setek interesantów, cały zespół będzie zobligowany do pomocy. Zbieramy siły, bo pracy z pewnością będzie bardzo dużo.
Sekcja do spraw świadczeń na parterze budynku ruszy po 25 marca. Tymczasem pracownicy MZOKiZu wszelkich informacji na ten temat udzielają pod numerami telefonów: 512 17 94 lub 512 08 30.
W gminach - Krzywiń, Śmigiel, Kościan (gmina wiejska), Czempiń, Wielichowo i Przemęt nie podjęto jeszcze decyzji o tym kto zajmie się wypłatą nowych świadczeń. Urzędnicy twierdzą, że do tej pory nie otrzymali stosownych wytycznych ,,z góry’’. W gminie Przemęt pracownicy Ośrodka Pomocy Społecznej przed 1 maja planują nie udzielać żadnych informacji, bo ustawa jeszcze nie obowiązuje (sic!). W gminie Kościan wiadomo już, że trzeba będzie do obsługi petentów zatrudnić co najmniej jednego urzędnika. Tymczasem wszelkich informacji udziela sekretarz gminy Małgorzata Krupka. W Czempiniu radzimy informować się w Ośrodku Pomocy Społecznej. W Kamieńcu przeszkolono urzędników i wyznaczono biuro do spraw świadczeń rodzinnych, ale zacznie ono działać dopiero 1 maja. W Wielichowie informacji udzielają pracownicy Ośrodka Pomocy Społecznej z siedzibą przy ulicy Pocztowej 16 (tel. 61-44 237 40). W Śmiglu OPS znajduje się w tym samym budynku, co urząd miasta i gminy, trafić więc nie trudno i tam, jak deklarują urzędnicy, pracownicy socjalni postarają się rozwiać wątpliwości.
Aby otrzymać świadczenie w maju, trzeba do 5 maja złożyć wnioski wraz z pełną dokumentacją. Kto złoży pełny wiosek do końca kwietnia ma szansę otrzymać świadczenia przed 15 maja, o ile urzędnicy poradzą sobie z ogromem pracy papierkowej. Dlatego zalecamy zainteresować się sprawą wcześniej.
Publikowane w Internecie wzory wniosków tymczasem są nieprawomocne, ale lada dzień...

Co do wniosku?
Zaświadczenie z urzędu skarbowego o dochodzie każdego z członków rodziny (zliczyć należy wszystkie dochody netto z wyjątkiem świadczeń otrzymywanych z pomocy społecznej – też diety, emerytury, alimenty, ryczałty, renty, zasiłki chorobowe). W tym roku wyjątkowo posłużyć trzeba się pitem za rok 2002, do którego, jeśli nasze dochody znacznie się zmieniły dokładamy potwierdzające to zaświadczenia (np. z zakładu pracy). Poza tym konieczne mogą być (w zależności od rodzaju świadczenia bądź dodatku): dokument potwierdzający wiek dziecka; zaświadczenie z urzędu pracy potwierdzające chęć podjęcia pracy; orzeczenie o niepełnosprawności; prawomocny wyrok sądu o przysposobieniu dziecka bądź zaświadczenia o toczącym się postępowaniu; prawomocny wyrok sądu o rozwodzie bądź separacji; zaświadczenie ze szkoły potwierdzające, że dziecko uczy się (dla pełnoletnich dzieci); dokument od pracodawcy potwierdzający wcześniejsze zatrudnienie i określający termin urlopu wychowawczego.
Uwaga! Kto teraz dostaje zasiłek rodzinny, a po 1 maja dochód przypadający na każdego członka jego rodziny przekroczy próg uprawniający do zasiłku rodzinnego o kwotę nie wyższą niż 43 zł (czyli sięgnie 547 zł lub 626 zł, jeśli w rodzinie jest dziecko niepełnosprawne), nadal (do końca sierpnia) będzie mu przysługiwało prawo do tego świadczenia.

Pilnuj swego interesu
Jeszcze raz przypominamy, aby otrzymać świadczenia, trzeba samemu dopilnować składania odpowiednich dokumentów. Urzędnicy nie mogą za uprawnionych wypełniać wniosków, czy zbierać dokumentów. Warto więc, jeśli sami nie czujemy się na siłach, poprosić o pomoc kogoś z rodziny. Czasu jest niewiele. Jeszcze w ubiegłym tygodniu urzędy skarbowe nie wydawały wnioskodawcom zaświadczeń o dochodach, bo nie było wniosków.
- Kiedyś pracownicy socjalni byli zobowiązani do przypominania podopiecznym o ich prawie do zasiłku rodzinnego, czy innego świadczenia, a nawet złożenia za nich wniosku. Teraz, kto sam nie dopilnuje, nic nie otrzyma. Mogą się znaleźć tacy, którzy ze swego prawa nie skorzystają – mówi Józef Jurga, kierownik OPS w Kościanie.
Gminy i urzędy skarbowe spodziewać się mogą w najbliższych tygodniach nawału pracy. W Kościanie oszacowano, że zasiłkami zainteresowanych będzie około 800 rodzin, a do końca roku zasiłki i dodatki wypłacone zostaną za kwotę sięgającą 2 milionów złotych. Szacunki jednak są bardzo trudne. Gminy wypłacać będą część świadczeń, które do tej pory wypłacali: ZUS lub pracodawca. Jeśli nie poradzą sobie z nawałem nałożonej na nie przez ustawodawcę znienacka pracy, stracą na tym świadczeniobiorcy. Tymczasem rozbudowaną kampanię informacyjną na temat zmian prowadzi tylko Kościan. Mieszkańcom rozdawane są ulotki, a w biuletynie urzędu ,,Nasze Miasto’’ poświęcono sprawie kilka artykułów.

Opracowała
Alicja Muenzberg

GK nr 12/2004