Wakacyjny przewodnik po okolicy. Park Krajobrazowy im gen. D. Chłapowskiego

Cudze chwalicie, swego nie znacie, sami nie wiecie co posiadacie. Lata mijają, a sentencja dziewiętnastowieczny bajkopisarza Stanisława Jachowicza nie traci aktualności. Sięgamy zatem do przewodników po okolicy, by poszukać ciekawych miejsc. Zaczniemy od Parku Krajobrazowego im. gen. D. Chłapowskiego.

Park Krajobrazowy imienia generała Dezyderego Chłapowskiego leży w granicach gmin Kościan, Krzywiń, Czempiń i Śrem. Niemal w całości mieści się na Nizinie Kościańskiej charakteryzującej się równinnym, płaskim krajobrazem. Park posiada krajobraz o charakterze typowo rolniczym. Charakterystyczną cechą jest obecność w krajobrazie sieci różnorodnych zadrzewień śródpolnych założonych wzdłuż dróg oraz na rozległych kompleksach ornych.

Walory przyrodnicze

Można by sądzić, że bogactwo przyrodnicze typowo rolniczego krajobrazu będzie raczej niewielkie. Okazało się, że wcale tak nie jest, a dziesięciolecia badań prowadzonych na tym terenie wykazały bardzo duże bogactwo roślin, zwierząt i grzybów. Występuje tu:

blisko 700 gatunków grzybów, wśród nich 19 bardzo rzadkich i chronionych, na przykład ozorek dębowy, żagwica listkowata, kilka gatunków gwiazdoszy.
900 gatunków roślin naczyniowych, w tym gatunki rzadkie i chronione. Należą do nich między innymi: podejźrzon marunowy, podkolan biały, starodub łąkowy, goździk pyszny i listera jajowata.
130 gatunków lęgowych ptaków. Licznie występuje żuraw, łabędź niemy (podczas przelotów również łabędź krzykliwy), kruk, kuropatwa, potrzeszcz, ortolan i gąsiorek.
12 gatunków płazów, w tym kumaka nizinnego i traszki grzebieniastej.
40 gatunków ssaków (w tym aż 13 gatunków nietoperzy), a ich liczba stale rośnie za sprawą często niechcianych przybyszów takich jak jenot, szop pracz, norka amerykańska czy nawet daniel i muflon.
Wśród bezkręgowców dominują chrząszcze, motyle, muchówki i błonkówki. Każda z nich szacowana jest na około 700 gatunków.

Turystyka

Na terenie parku wytyczono 4 szlaki piesze, 10 szlaków rowerowych, a także 3 ścieżki dydaktyczne i 2 szlaki konne (Trakt Chłapowskiego i Wielkopolska Podkowa). Przez teren parku przebiega także fragment Wielkopolskiej Drogi Świętego Jakuba. Park znajduje się również na trasie szlaku Podróże z Panem Tadeuszem. Oryginalną atrakcją turystyczną tych terenów są podróże Krzywińską Koleją Drezynową.
Pod tym LINKIEM można pobrać mapę turystyczną parku.

Warto zobaczyć

Oryginalny wiejski krajobraz z siecią zadrzewień

W dobie światowego kryzysu różnorodności biologicznej oraz kryzysu klimatycznego warto przypomnieć sobie sprawdzone rozwiązania na wspieranie funkcjonowania dzikiej przyrody na terenach wykorzystywanych do produkcji żywności. Do takich należy odtwarzanie i tworzenie zadrzewień w krajobrazie rolniczym. Prekursorem takiego podejścia na ziemiach polskich był nie kto inny jak patron Parku, generał Dezydery Chłapowski. Zadrzewienia, szczególnie te alejowe, mają też ważną zaletę dla turysty – dzięki nim parkowymi szlakami można wędrować również latem, czy to rowerem, czy pieszo, bez ryzyka udaru słonecznego!

Wiejskie pałace otoczone parkami

Kto się liczył, musiał mieszkać w pałacu – i tak było również na terenach dzisiejszego Parku. Ale – o czym często zapominają miłośnicy nisko przyciętej trawy, rzędów tuj i połaci kostki brukowej – czym jest pałac bez parku z potężnymi drzewami? Warto przespacerować się zatem wokół otoczonych pięknymi założeniami parkowymi pałaców w Turwi oraz Racocie.

Warto przeżyć

Wędrówka kopaszewską drogą krzyżową

Niezależnie od tego, czy interesuje nas jej religijny aspekt (wtedy możemy dołączyć do wędrujących nią pielgrzymów – czasem robią to pieszo, czasem na rowerach!), czy też chcielibyśmy oddać hołd niezwykłej historii miłości Jana Koźmiana i Zofii Chłapowskiej, a może po prostu poszukujemy szlaku do spokojnej wycieczki – warto przeżyć tę kilkunastokilometrową wędrówkę wzdłuż rozsianych wśród polnych alei kapliczek ozdobionych odlanymi z metalu płaskorzeźbami.

Spacery wśród kwitnących drzew

Wśród drzew tworzących aleje i zadrzewienia pasowe w Parku nie brakuje gatunków efektownie kwitnących. W maju warto przeżyć wędrówkę pośród śnieżnobiałych głogów kwitnących w alei niedaleko Rąbinia. W czerwcu można upajać się aromatem kwitnacych robinii akacjowych wzdłuż zabytkowego Traktu Chłapowskiego, np. między Ćwikłowem a Rąbinkiem. W tym miesiącu warto też posłuchać brzęczenia tysięcy pszczół w alei pomnikowych lip w Racocie (tzw. Aleja Jabłonowskich). Późnym latem i jesienią dobrze nam też zrobi spacer wzdłuż alei drzew owocowych, z gałęziami ciężkimi od dojrzałych jabłek, gruszek i śliwek – jedną z bardziej znanych jest ta wiodąca północ od miejscowości Wyskoć.

Wyprawa w poszukiwaniu ortolana

Ortolan – niewielki, szybko wymierający w Europie ptak, blisko spokrewniony z pospolitszym trznadlem, jest silnie związany z alejami i zadrzewieniami śródpolnymi. Choć niewielu o nim słyszało, a jeszcze mniej – widziało, jego wkład w kulturę jest niebagatelny – podobno to właśnie jego śpiew zainspirował pierwsze dźwięki V symfonii Beethovena! Czy rzeczywiście tak mogło być? Sprawdźcie sami, wybierając się w wędrówkę o świcie przez sielski krajobraz Parku.

Warto zwiedzić

Muzeum Gorzelnictwa w Turwi
Choć zabytków dawnego przemysłu w Wielkopolsce jest całkiem sporo, niewiele zakładów działa bez przerwy od ponad 100 lat! Tak jest właśnie z wciąż czynną gorzelnią w Turwi, gdzie – poza samym zabytkowym zakładem – zgromadzono również wyposażenie z innych, często już dawno pozamykanych, wiejskich gorzelni.

Zabytkowe, drewniane kościoły i nie tylko
Wykonane z drewna zabytki sakralne znajdują się w Starym Gołębinie oraz w Błociszewie. Warto też zwrócić uwagę na znajdującą się w Lesie Rąbińskim modrzewiową kaplicę w stylu zakopiańskim, postawioną na początku 20. wieku dla upamiętnienia tragicznego wypadku na polowaniu.

Materiał zawiera obszerne cytaty ze strony internetowej Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego, którą Czytelnikom serdecznie polecamy! Link do strony

Ortolan – niewielki, szybko wymierający w Europie ptak