Podwyżka ,,przy okazji’’?

Po dziewięciu miesiącach pracy burmistrz Kościana przedłożył radnym projekt uchwały mający dostosować zasady odpłatności za przedszkola do standardów wyznaczonych przez orzecznictwo sądów administracyjnych. ,,Przy okazji’’ zaproponowano podwyżkę za część usług. Po długiej i burzliwej dyskusji komisja spraw społecznych zaproponowała wycofanie projektu

We wrześniu ubiegłego roku redakcja ,,Gazety Kościańskiej’’ zgłosiła publicznie pięć zarzutów do uchwały regulującej zasady odpłatności za usługi świadczone przez kościańskie przedszkola. Burmistrz odpowiedział na nasze zarzuty tylko raz, po czym przez dziewięć miesięcy milczał. Milczeli także radni, chociaż czterokrotnie wzywaliśmy ich na łamach do zajęcia stanowiska w tej sprawie. Urząd podjął jednak prace nad zmianą obowiązujących zasad i choć wydział oświaty wykonał ogrom pracy, to jej efekt nie spełnił jeszcze oczekiwań radnych i sprawcy całego zamieszania, czyli redakcji ,,GK’’.

Nowe zasady miały być przyjęte przez radę miejską w miniony czwartek. Tymczasem w poniedziałek komisja spraw społecznych jednogłośnie zaproponowała wycofanie projektu i skierowanie go do dalszych prac. Uwagi do nowych zasad zgłosili radni i ,,Gazeta Kościańska’’ i choć urzędnicy nie zgadzali się z nimi, to decyzją radnych projekt będzie jeszcze modyfikowany.

Pięć zarzutów ,,GK’’

Począwszy od września ubiegłego roku, w czterech obszernych artykułach, omówiliśmy pięć zarzutów wobec obowiązującej uchwały Rady Miejskiej Kościana, które postawiliśmy po analizie kilkunastu wyroków sądów administracyjnych. Po pierwsze: uznaliśmy za niezgodne z prawem ograniczenie dostępu do bezpłatnego 5 godzinnego przedszkola jedynie dla dzieci z ubogich rodzin. Po drugie: za niezgodne z prawem uznajemy pobieranie dodatkowych opłat (poza „wsadem do kotła”) od rodziców dzieci korzystających z posiłków w ramach 5-godzinnego przedszkola. Po trzecie: za niezgodny z przepisami uznajemy sposób określenia opłaty za przedszkola dla dzieci korzystających z oddziałów 10 godzinnych. W uchwale nie sprecyzowano bowiem za co rodzic połaci. Po czwarte: za nieuzasadniony uważamy zapis o zasadach zwrotu pieniędzy za nieobecność dziecka w przedszkolu. Obecnie nie podlega zwrotowi opłata za przedszkole jeśli dziecko było nieobecne krócej niż jeden miesiąc. Po piąte: wskazujemy, że uchwała o zasadach korzystania z przedszkoli jako akt prawa miejscowego wymaga publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Reakcja władz

Niestety, nikt nie podjął merytorycznej dyskusji z komentarzami do przedłożonych przez nas wyroków. Burmistrz zapowiedział jedynie zmianę zasad zwolnienia z opłat za przedszkole w przypadku nieobecności dziecka. Przyznał, że obowiązujący dziś miesięczny okres nieobecności, jako podstawa do zwrotu pieniędzy, jest zbyt długi.

Każdy kolejny tekst ,,GK’’ władza zbywała milczeniem, mimo że rozpoczęła prace nad projektem nowej uchwały. Urząd szczegółowo przeanalizował koszty usług świadczonych przez przedszkola i zapoznał się z wyrokami sądów i uchwałami samorządów, które spełniają już nowe standardy. Efektem tej pracy jest projekt uchwały, z którym można zapoznać się na stronie internetowej ,,GK’’.

Nowe zasady

Proponowane uregulowania określają za co rodzice płacą posyłając dziecko do przedszkola i wysokość tej opłaty uzależniają od ilości i rodzaju świadczonych usług. Nowością jest skrócenie czasu, po którym nie ponosi się opłat za uzasadnioną chorobą nieobecność dziecka w przedszkolu. Dziś nie ponosi się opłat za okres powyżej trzydziestu dni. Projekt skraca ten czas do pięciu dni. Oznacza to, że od szóstego dnia nieobecności dziecka w przedszkolu rodzić nie będzie płacił. O ile nieobecność jest spowodowana chorobą, pobytem w szpitalu lub sanatorium, urlopem macierzyńskim lub chorobą rodziców. Przy czym wymagane jest zaświadczenie lekarskie.

O tym, ile trzeba będzie zapłacić decydować ma liczba godzin na jaką dziecko zostanie zapisane do przedszkola, a dokładniej jaką usługę rodzic wykupi podpisując z przedszkolem umowę.

W miejsce dotychczasowych ogólnych opłat projekt wprowadza opłaty za konkretne usługi. Podzielono je na sześć pozycji: 1) zajęcia opiekuńcze, wspomagające rozwój umysłowy, ruchowy, emocjonalny i społeczny dziecka oraz zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia dziecka; 2) opieka nad dzieckiem przed wyznaczoną godziną rozpoczęcia zajęć i po wyznaczanej godzinie zakończenia zajęć; 3) przygotowanie dziecku śniadania i sprzątanie po śniadaniu; 4) przygotowanie dziecku obiadu i sprzątanie po obiedzie; 5) przygotowanie dziecku podwieczorku i sprzątanie po podwieczorku; 6) pomoc dziecku w rozbieraniu i ubieraniu się przed ćwiczeniami gimnastycznymi i pójściem na spacer oraz po ćwiczeniach gimnastycznych i powrocie ze spaceru, pomoc dziecku w czynnościach samoobsługowych (mycie się, korzystanie z toalety) oraz mycie i sprzątanie pomieszczeń i sprzętów zanieczyszczonych przez dziecko.

Każdej usłudze przypisano cenę za godzinę i od ilości godzin jakie dziecko będzie spędzać w przedszkolu zależeć będzie wysokość opłaty miesięcznej.

W projekcie zachowano dotychczasowe zniżki dla kolejnych dzieci z rodziny, uczęszczających do przedszkola oraz zasadę bezpłatnych usług dla dzieci z rodzin ubogich i zaniedbanych edukacyjnie. Wprowadzono także nieodpłatne usługi dla dzieci z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego lub opinią o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju.

Na marginesie dodajmy, że projekt uchwały zakłada jej publikację w dzienniku urzędowym, mimo że dziewięć miesięcy temu udowadniano nam, że taka uchwała nie podlega publikacji.

Przy okazji podwyżka

Podejmując temat niezgodności dotychczasowych zasad z linią orzeczniczą sądów obawialiśmy się, że nowelizacja uchwały może zostać wykorzystana przez władze do podniesienia wysokości opłat. Niestety, mieliśmy rację. Według projektu rodzic posyłający dziecko na dziesięć godzin musiałby zapłacić aż o 80 złotych więcej. Podwyżkę uzasadniono dokładnymi wyliczeniami kosztów, wskazując przy okazji, że nowe zasady obniżają opłaty za przedszkole pięciogodzinne. Problem polega na tym, że pięciogodzinne zajęcia powinny być bezpłatne, a większość dzieci korzysta z wariantu dziesięciogodzinnego.

Warto pamiętać, że wysokość opłat nie zależy wyłącznie od kosztów, ale i od prowadzonej w gminie polityki społecznej. To radni decydują jaką część kosztów mają ponieść sami rodzice, a ile dołoży gmina.

Dziś sytuacja jest taka: w funkcjonowaniu przedszkoli niewiele się zmienia. Jest ich tyle, ile było i świadczą takie same usługi jak poprzednio, jednak opłaty ustalono na takim poziomie, aby zwiększyć obciążenia rodziców. Oczywiście, wynika to z ,,czystego rachunku ekonomicznego’’. Można i tak, ale lepiej powiedzieć wprost: chcemy podnieść opłaty, a nie udawać, że podwyżka wyszła ,,przy okazji’’. Powtórzymy: pozostają te same przedszkola, te same koszty i te same usługi. Tylko opłata ma być wyższa.

Wątpliwości

Przygotowany przez wydział oświaty i rekomendowany przez burmistrza projekt bardzo szczegółowo określa za co rodzice mają płacić. Niektóre z zapisów wzbudziły jednak wątpliwości uczestników posiedzenia komisji spraw społecznych. Dyskusja nad projektem trwała blisko dwie godziny i była – jak powiedział burmistrz – najdłuższą w tej kadencji dyskusją nad projektem aktu prawa miejscowego. Dodajmy, że była nie tylko długa, ale i merytoryczna, i szczegółowa. Najwięcej uwag i wątpliwości do poszczególnych zapisów zgłosiła radna Joanna Albańska i redakcja ,,GK’’. Po dwóch godzinach komisja jednogłośnie zawnioskowała o wycofanie projektu uchwały z programu sesji.

Co dalej?

Nowa uchwała miała wejść w życie 1 stycznia 2010 roku. Na razie wróciła do poprawek. Burmistrz liczy, że na tym etapie do prac włączą się także radni. Czy tak będzie, pokażą najbliższe miesiące, choć zbyt wielkich nadziei nie należy sobie robić. Redakcja zgłosiła swoje uwagi podczas posiedzenia komisji spraw społecznych. Z pięciu zarzutów ,,GK’’ trzy zostały uwzględnione podczas prac nad projektem. Jednak niektóre ze zmian - w naszej opinii - nadal pozostają sprzeczne z ustawą.

Podoba nam się konstrukcja uchwały i jej szczegółowość oraz korzystniejsza dla rodziców zmiana zasad zwolnienia z opłat w przypadku dłuższej nieobecności dziecka w przedszkolu. Z kolei za niezgodne z ustawą uważamy pobieranie opłat za pomoc przy czynnościach samoobsługowych przez pierwszych 5 godzin przebywania dziecka w przedszkolu, ponieważ czynności te w całości wchodzą w zakres bezpłatnej podstawy programowej. Ile osób trzeba zatrudnić, aby dziecko nauczyć samoobsługi wynika zapewne ze szczegółowych przepisów. Nie ma to najmniejszego znaczenia przy konstruowaniu cennika: przedszkole ma tego nauczyć za darmo. Ponadto opłata ta jest zryczałtowana - 31,50 zł miesięcznie – i w jednakowej wysokości ma ją ponosić każdy rodzić niezależnie od tego na ile godzin pośle dziecko do przedszkola.

Nie zgadzamy się także z twierdzeniem, że planowana przez burmistrza podwyżka opłat za przedszkola (w przypadku wariantu dziesięciogodzinnego) jest prostym efektem wyliczenia rzeczywistych kosztów. Dziś przy tych samych kosztach i takich samych usługach płaci się mniej.

Paweł Sałacki
PS Wycofany projekt uchwały można pobrać ze strony internetowej koscian.net.